0 دقیقه
محسن سپهری؛شهروندخبرنگار
ایموجی‌های جدید «شرکت توییتر» برای هشتگ توییت‌های مرتبط با قطعی اینترنت، فیلترینگ و اختلال‌ها، به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی شهروندان ایرانی تبدیل شده‌اند. این‌بار، بامداد روز چهارشنبه هفتم خرداد ۱۳۹۹، برخی از کاربران ایرانی در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود اعلام کرده‌اند که دسترسی آن‌ها به اینترنت جهانی برای دقایقی به‌صورت گسترده با قطعی کامل مواجه شده است.
اگرچه که این اختلال مدت زمان زیادی طول نکشیده و پس از حدود ۱۵ دقیقه، دوباره وضعیت دسترسی‌ها به شکل سابق خود بازگشته اما نگرانی‌ها بار دیگر درباره وضعیت آینده اینترنت در بین شهروندان ایرانی افزایش یافته است.
این مساله در حالی اتفاق افتاده است که «حسن کرمی»، فرمانده یگان ویژه نیروی انتظامی در گفت‌وگو با رسانه‌ها در روز ۲۴ اردیبهشت اعلام کرده بود: «باید آشوب‌های سال ۹۹ را با حداقل هزینه جمع کنیم.»
براساس مستندات موجود، ساعت دو و ۳۷ دقیقه بامداد در ایران، دسترسی کاربران به اینترنت جهانی به مدت تقریبی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قطع شده و در این مدت، تنها دسترسی به وب‌سایت‌های ایرانی (اینترنت ملی) امکان‌پذیر بوده است. هم‌زمان، داده‌های شبکه «شرکت ابرآروان» درباره وضعیت ارتباطات اینترنت ایران نیز تایید کننده این اتفاق بوده است که در تصویر فوق، نمودار قطعی اینترنت را می‌توان مشاهده کرد.
«سازمان نت‌بلاکس» که یکی از نهادهای مستقل نظارت اینترنت و رصد وضعیت دسترسی‌ها به اینترنت به شمار می‌رود، در توییتی این اختلال پیش‌آمده و قطعی شبکه در ایران را تایید کرده است.
نکته عجیب و قابل توجه در خصوص اختلال شب گذشته اینترنت در ایران، آن است که اتخاذ تصمیم برای این قطعی برخلاف گذشته، بدون هیچ پیش‌زمینه سیاسی یا امنیتی از سوی مقامات جمهوری اسلامی انجام شده است. بعد از گذشت حدود ۲۴ ساعت از این اتفاق نیز هیچ یک از مسوولان ذی‌ربط در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره این مساله اظهارنظری نکرده‌اند.
از سوی دیگر، کارشناسان حوزه اینترنت در روزهای گذشته اعلام کرده‌اند که به‌تازگی بسیاری از آی‌پی‌های مربوط به پروکسی سرورها از کار افتاده‌اند. برخی دیگر نیز گفته‌اند که پروتکل «HTTPS» هم با اختلال روبه‌رو بوده است.
در این گزارشها نیز به پروکسی‌های تلگرام که در بین کاربران این شبکه اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره شده است که با اختلال و قطعیهای مکرر همراه بوده‌اند.
قطع دسترسی به اینترنت که از راه‌کارهای جمهوری اسلامی برای جلوگیری از دسترسی به اطلاعات و انتشار گزارشها از داخل ایران است، پس از سال ۱۳۸۸ به‌عنوان یک حرکت استراتژیک در برابر اعتراضات مردمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این اتفاق در آبان ۱۳۹۸ به‌صورت جدی‌تری رخ داد؛ به‌طوری که اینترنت در حدود ۱۵ روز در سراسر ایران قطع شد. پس از این تاریخ بود که بسیاری از کارشناسان اعلام کردند جمهوری اسلامی با تمام توان سعی دارد ایران را از نظر دسترسی به اینترنت در شرایطی مانند کره شمالی قرار دهد تا از انتشار اخبار و گزارش‌های مربوط به ایران و نقض حقوق بشر جلوگیری کند.
اما هم‌زمان با این مسایل، می‌توان دید که موضوع «شبکه ملی اطلاعات» (شما) از سوی مقامات وزارت ارتباطات در حال پیگیری است. باید یادآور شد که قطعی‌هایی این‌چنینی که در تابستان سال گذشته نیز شاهد نمونه‌های مشابه آن بودیم، اغلب برای تست شبکه ملی اطلاعات انجام می‌شوند. در همین راستا، ششم خرداد ۱۳۹۹، «سیدجمال هادیان»، مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در توییتی اعلام کرده بود: «فرمان پنج ماده‌ای رهبر معظم انقلاب در دی‌ماه ۹۸ درباره شبکه ملی اطلاعات در حال پیگیری دائم است.»
این توییت به‌صورت تلویحی به این معنا است که مقامات جمهوری اسلامی کماکان به‌دنبال محدود کردن اینترنت بین‌المللی و دسترسی به اینترنت داخلی هستند.
یک روز پس از توییت سیدجمال هادیان، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا نیز در توییتی، از رویکردهای جدی این کشور در خصوص قطعی اینترنت در ایران نوشت. در همین رابطه، «مایک پمپئو» در حساب توییتری خود نوشت: «ایالات متحده در برابر قطع اینترنت و سایر اشکال سانسور اعمال شده توسط دولت‌ها در دوران این همه‌گیری یا پس از آن می‌ایستد و آن را برنمی‌تابد. ما به فراخوان ائتلاف آزادی آنلاین برای ترویج و پاسداری از آزادی اينترنت در همه حال می‌پیوندیم.»
